Psychologiczne aspekty funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2016.02.05Słowa kluczowe:
psychologia, środowisko pracy, jakość życia, satysfakcja z pracy, motywacja do pracy, stres zawodowy, wypalenie zawodoweAbstrakt
Praca zawodowa stanowi jeden z najważniejszych obszarów aktywności człowieka. W literaturze przedmiotu opisano wielowymiarowe korzyści będące efektem pracy. Wymienić można chociażby wzrost poczucia własnej wartości jednostki, możliwość zaspokajania potrzeb, poczucie „społecznej użyteczności”, rozwijanie umiejętności interpersonalnych. Szczególnie ważnym zagadnieniem jest motywacja do pracy, jej rodzaje i uwarunkowania. Motywacja do pracy łączy się z wyższą skutecznością, produktywnością i zadowoleniem pracownika. Ważnym zagadnieniem jest także jakość życia w kontekście pracy zawodowej, która wiąże się z satysfakcją z życia jako całości. Na poziom zadowolenia człowieka tak z pracy, jak i w wymiarze globalnym mogą oddziaływać niekorzystnie takie zjawiska, jak stres zawodowy, mobbing, wypalenie zawodowe czy pracoholizm. Stąd w sytuacji pracy szczególnego znaczenia nabiera efektywne wsparcie społeczne, organizowanie treningów umiejętności psychospołecznych, kreowanie właściwej atmosfery w pracy, jak również przestrzeganie zasad etyki zawodowej.
Bibliografia
Bańka A., Kapitał kariery – uwarunkowania, rozwój i adaptacja do zmian organizacyjnych oraz strukturalnych rynku pracy, [w:] Współczesna psychologia pracy i organizacji. Wybrane zagadnienia, red. Z. Ratajczak, A. Bańka, E. Turska, Wyd. UŚ, Katowice 2006.
Bańka A., Psychologia organizacji, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, t. 3, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Bańka A., Psychologia pracy, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, t. 3, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Blanc P. Le., Jonge J. de., Schaufeli W., Stres zawodowy a zdrowie pracowników, [w:] Psychologia pracy i organizacji, red. N. Chmiel, GWP, Gdańsk 2003.
Dudek B., Źródła i skutki nieprzystosowania pracowników do warunków pracy, [w:] Psychologiczny model efektywności pracy, red. X. Gliszczyńska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Foster J.J., Motywacja w miejscu pracy, [w:] Psychologia pracy i organizacji, red. N. Chmiel, GWP, Gdańsk 2003.
Frese M., Zmiany charakteru pracy, [w:] Psychologia pracy i organizacji, red. N. Chmiel, GWP, Gdańsk 2003.
Gliszczyńska X., Poczucie własnej skuteczności w procesie pracy, [w:] Psychologiczny model efektywności pracy, red. X. Gliszczyńska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Gliszczyńska X., Poznawcze modele motywacji pracowników, [w:] Psychologiczny model efektywności pracy, red. X. Gliszczyńska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 1991.
Karney J., Psychopedagogika pracy. Wybrane zagadnienia z psychologii i pedagogiki pracy, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2007.
Łukaszewski W., Motywacja w najważniejszych systemach teoretycznych, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, t. 2, GWP, Gdańsk 2002.
Łukaszewski W., Doliński D., Mechanizmy leżące u podstaw motywacji, [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki, red. J. Strelau, t. 2, GWP, Gdańsk 2002.
Macko M., Koszty psychologiczne zachowań antyspołecznych w środowisku pracy, [w:] Funkcjonalne i dysfunkcjonalne zjawiska organizacyjne, red. M. Strykowska, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2007.
Mazurowska K., Boski P., Czynniki istotne w procesie rozwiązywania konfliktu w międzykulturowym środowisku pracy. Triangulacja w interpretacji danych, „Psychologia Społeczna”, t. 9, nr 1/2014.
Ratajczak Z., Psychologia pracy i organizacji, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2007.
Ratajczak Z., Psychologiczne aspekty funkcjonowania współczesnych organizacji, [w:] Współczesna psychologia pracy i organizacji. Wybrane zagadnienia, red. Z. Ratajczak, A. Bańka, E. Turska, Wyd. UŚ, Katowice 2006.
Ratajczak Z., Wsparcie społeczne w warunkach zagrożenia podmiotowości człowieka w środowisku pracy, [w:] Podmiotowość człowieka. Szanse rozwoju i zagrożenia, red. Z. Ratajczak, Wyd. UŚ, Katowice 1992.
Schultz D.P., Schultz S.E., Psychologia a wyzwania dzisiejszej pracy, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Sęk H., Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Wyd. Naukowe „Scholar”, Warszawa 2001.
