Poczucie podmiotowości pracowników w organizacjach opartych na wiedzy. Gotowość do rezygnacji z podmiotowości wśród menedżerów korporacji międzynarodowych
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2016.01.05Słowa kluczowe:
zarządzanie kapitałem ludzkim, elastyczna organizacja oparta na wiedzy, poczucie podmiotowości, gotowość do podmiotowości, rezygnacja z podmiotowości, edukacja całożyciowaAbstrakt
Poszukiwania skutecznych sposobów zarządzania przedsiębiorstwem w erze postindustrialnej doprowadziły zarówno teoretyków, jak i praktyków tego zagadnienia do stworzenia modelu zarządzania kapitałem ludzkim. Pracownik traktowany jest w tak zorganizowanym środowisku pracy nie jako wymagający ciągłego ograniczania koszt, ale jako oczekujący właściwych inwestycji i rozwoju kapitał. Zastosowanie modelu zarządzania kapitałem ludzkim jest możliwe tylko w elastycznej organizacji opartej na wiedzy. Relacje pracownicze w takim środowisku oparte są na zasadach podmiotowości. Autor artykułu próbuje wy- kazać, iż podmiotowość w organizacji pracy, pomimo tego, że jest zjawiskiem ze swej definicji pozytywnym, w praktyce zarządzania przedsiębiorstwem ma wiele ograniczeń, uwarunkowań i wywołuje różnorodne dylematy. Odnosząc się do subiektywizmu poczucia podmiotowości, autor wprowadza pojęcie gotowości pracownika do przyjęcia relacji podmiotowej w swojej pracy zawodowej, a co z tym związane gotowości do rezygnacji z podmiotowości na rzecz traktowania przedmiotowego. Wśród różnorodnych czynników wpływających na omawianą gotowość pracownika do podmiotowości – postawy o pozytywnych skutkach zarówno dla pracownika, jak i organizacji, autor podkreśla znaczenie edukacji, w tym edukacji całożyciowej.
Bibliografia
Adamiec M., Podmiotowość – formy i zmiany, [w:] Podmiotowość człowieka. Szanse rozwoju i zagrożenia, red. Z. Ratajczak, Wyd. UŚ, Katowice 1992.
Bańka D., Wybory zachowań w warunkach ograniczania podmiotowości człowieka w pracy zawodowej, [w:] Podmiotowość człowieka. Szanse rozwoju i zagrożenia, red. Z. Ratajczak, Wyd. UŚ Katowice 1992.
Cichocki R., Podmiotowość w społeczeństwie, Wyd. Naukowe UAM, Poznań 2003.
Crozier M., Przedsiębiorstwo na podsłuchu. Jak uczyć się zarządzania postindustrialnego, PWE, Warszawa 1993.
Czerepaniak-Walczak M., Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, GWP, Gdańsk 2006.
Drucker P.F., The age of discontinuity. Guidelines to our changing society, London 2001.
Drucker P.F., Zarządzanie w XXI wieku, Wyd. Muza, Warszawa 2000.
Górniewicz J., Kategorie pedagogiczne: odpowiedzialność, podmiotowość, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia, Wyd. UWM, Olsztyn 1997.
Juchnowicz M., Zaangażowanie pracowników. Sposoby oceny i motywowania, PWE, Warszawa 2012.
Korzeniowski K., Zieliński R., Daniecki W. (red.), Podmiotowość jednostki w koncepcjach psychologicznych i organizacyjnych, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1983.
Zygadło A. Dylematy i ograniczenia podmiotowości menedżerów firm międzynarodowych, Zielona Góra (w druku).
