Uwagi dotyczące postrzegania zmian cywilizacyjnych i ich konsekwencji

Abstrakt

Przedmiotem artykułu są metodologiczne refleksje dotyczące znaczenia terminu zmiana cywilizacyjna, która jest łączona z rozwojem społecznym. Cywilizację postrzegam jako pewien etap osiągnięty przez konkretne społeczeństwo ze względu na rozwój jego kultury materialnej. Wspomniany rozwój znajduje swoje odzwierciedlenie również w przeobrażeniach zachodzących w sferze kultury duchowej. Słowo rozwój jest na ogół łączone ze zmianami prowadzącymi do lepszego, a nie gorszego stanu danego systemu społecznego. Jednak w badaniach naukowych bardziej wskazane jest nieużywanie tego słowa w sensie wartościującym, lecz w znaczeniu opisowym. Bowiem rozwój społeczny jest procesem kierunkowym, którego skutki można z pewnych względów oceniać pozytywnie – a z innych – negatywnie. Biorąc to pod uwagę, jego charakter może być zarówno progresywny, jak i regresywny.