Macierzyństwo kobiet-naukowców - o konflikcie roli rodzicielskiej i zawodowej
DOI:
https://doi.org/10.34767/SZP.2016.02.11Słowa kluczowe:
macierzyństwo, rola rodzicielska, rola zawodowa, konflikt ról, kobieta-naukowiec, matka-naukowiecAbstrakt
Artykuł stanowi próbę ukazania konfliktu ról doświadczanego przez kobiety-matki podejmujące aktywność naukowo-dydaktyczną oraz trudności w łączeniu macierzyństwa z rolą zawodową. W opracowaniu zasygnalizowano problemy, z jakimi muszą się zmierzyć kobiety chcące jednocześnie pełnić te dwie role. Na podstawie literatury przedmiotu, w tym dostępnych wyników badań przedstawiono, że obowiązki związane z rodziną wzmacniają konflikt ról oraz utrudniają realizację roli zawodowej. Ponadto ukazano, że macierzyństwo i pełnienie roli rodzica jest czynnikiem opóźniającym rozwój kariery naukowej kobiet. Wskazano przy tym na czynniki ją spowalniające i wspomagające. Celem niniejszego tekstu jest zatem zwrócenie uwagi na konflikt ról matka-naukowiec oraz uwrażliwienie środowiska akademickiego na trudności w łączeniu macierzyństwa z aktywnością zawodową kobiet–naukowców.
Bibliografia
Budrowska B., Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wyd. Funna, Wrocław 2000.
Funkcjonowanie matek–naukowców w obszarze życia rodzinnego i zawodowego, badanie realizowane w 2013 i 2014 roku w ramach akcji Fundacji Mama „Mama na uczelni”; badanie przeprowadzone pod kierownictwem E. Paprzyckiej.
Gawlina Z., Macierzyństwo jako wartość w kontekście przemian społecznych, [w:] Blaski i cienie życia rodzinnego, red. Z. Tyszka, „Roczniki Socjologii Rodziny”, Tom XV, Poznań 2003.
Gębuś D., Rodzina a kariera zawodowa – dylematy współczesnych młodych kobiet, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia, Sociologica” 2014, nr 51.
Knapińska A. (oprac.), Rozbić szklany sufit.
Konferencja Kobiety w lokalnych elitach. Problemy godzenia obowiązków rodzinnych z pracą i aktywnością społeczną, Instytut Studiów Społecznych UW, Fundacja Feminoteka we współpracy z katedrą UNESCO Kobiety-Społeczeństwo-Rozwój, Podkowa Leśna, 20.05.2011 (broszura konferencyjna).
Konferencja Płeć w nauce – przeszkoda czy atut? Kariery naukowe a życie prywatne, Instytut Studiów Społecznych UW, Fundacja Feminoteka we współpracy z katedrą UNESCO Kobiety-Społeczeństwo-Rozwój. Warszawa, 1.06.2010 (broszura konferencyjna).
Kowalczyk J., Rzepa T., Konflikt ról rodzinnych i zawodowych a poczucie satysfakcji z życia, „Opuscula Sociologica”, Szczecin 2015, nr 2.
Kubiak-Szymborska E., Macierzyństwo – praca zawodowa. Kontekst i różne oblicza dylematu, [w:] R. Tomaszewska-Lipiec (red.), Relacje praca – życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki, Wyd. UKW, Bydgoszcz 2014.
Kuryś K., Urodzenie pierwszego dziecka jako wydarzenie krytyczne w życiu kobiet i mężczyzn, Oficyna Wyd. Impuls, Kraków 2010.
Kwiatek A., Kobieta-matka vs. kobieta pracownica. Jakość życia pracujących zawodowo matek, „Studia Ekonomiczne”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, Katowice 2014, nr 179.
MaMa na uczelni i tata też. Praktyczny poradnik dla władz uczelni, Fundacja Mama, Obywatele Nauki, Warszawa 2013.
Pryszmont-Ciesielska M., Macierzyństwo w perspektywie kobiet podejmujących aktywność naukowo-dydaktyczną – trzy autonarracje, „Edukacja Dorosłych”, Warszawa 2011, nr 2.
Siemieńska-Żochowska R., Niech będą zachowane proporcje (wywiad przeprowadzony przez A. Korzekwę), „Kwartalnik Urzędu Patentowego RP”, Warszawa 2011, nr 1.
Społeczna rola matki – wyzwania współczesnego macierzyństwa, Raport z badania 2015.
Szukalski P., Bezdzietność w Polsce, [w:] Rodzina w zmieniającym się społeczeństwie polskim, red. W. Warzywoda-Kruszyńska, P. Szukalski, Łódź 2004.
Treude N., Matzke M., Kariera pomimo dzieci – trudna sprawa, „Deutsche Welle”, 08.03.2010, http://www.dw.de/kariera-pomimo-dzieci-trudna-sprawa/a-5319580 [13.04.2016].
Włodarczyk E., Polka w sytuacji macierzyństwa: w trosce o osiąganie i spełnianie wartości macierzyństwa, „Chowanna”, Katowice 2008, nr 2.
Wojciechowska Z., Macierzyństwo – czynnik wykluczenia na współczesnym rynku pracy czy szansa dla nowych rozwiązań w kobiecej karierze?, „Edukacja Dorosłych”, Warszawa 2012, nr 1.
