Edukacyjne uwarunkowania zawodowego funkcjonowania dorosłych w gospodarce opartej na wiedzy

Abstrakt

W artykule tym podejmuję problem uczenia się dorosłych  w związku z pracą w gospodarce opartej na wiedzy. Stawiam cztery następujące tezy, które staram się udowodnić: (1) Koncepcja gospodarki opartej na wiedzy powinna być współcześnie rozumiana metaforycznie, a nie dosłownie. W istocie bowiem, w praktycznej realizacji założeń gospodarki opartej na wiedzy chodzi nie tyle o wiedzę, co o permanentne uczenie się w związku z wykonywaną pracą. (2) W gospodarce opartej na wiedzy ważna jest wiedza naukowa (jawna, skodyfikowana), ale coraz większego znaczenia nabiera wiedza osobista i wiedza ukryta (z ang. tacit knowledge). (3) Skuteczne wdrażanie koncepcji gospodarki opartej na wiedzy oraz zrozumienie szans i zagrożeń z tym związanych nie może być tylko kwestą administracyjną, prawną lub ekonomiczną. W gospodarce opartej na wiedzy wykorzystuje się zarówno potencjał wiedzy (naukowej), jak i ludzki potencjał uczenia się i rozwoju. Kluczowi są uczący się ludzie, dlatego konieczne są badania w tym zakresie prowadzone na gruncie nauk społecznych, w szczególności pedagogiki pracy i andragogiki. W przeciwnym wypadku, idea gospodarki opartej na wiedzy będzie się rozwijać samorzutnie, być może z korzyścią dla przemysłu i międzynarodowych korporacji, ale niekoniecznie z korzyścią dla jednostek. (4) Na gruncie gospodarki opartej na wiedzy wyraźnie widać, że należy zacząć różnicować naukowe tezy o edukacyjnym znaczeniu pracy w zależności od charakteru tej pracy i warunków jej świadczenia. Wypracowane dotąd ogólne modele i tezy uczenia się w miejscu pracy nie uwzględniają specyfiki różnych aktywności zawodowych. W artykule tym poruszam głównie tematykę andragogiczną i z zakresu pedagogiki pracy, dążyłem jednak do korzystania ze źródeł naukowych spoza pedagogiki, poszukując w innych dziedzinach wiedzy tego, co pedagogicznie ważne i inspirujące, a dotąd w dyskursie pedagogicznym mało obecne.